Cinsel Sağlık

Cinsel sağlık; bireylerin, çiftlerin ve ailelerin genel sağlığı ve refahı ile toplulukların ve ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınması için temel öneme sahiptir. Olumlu bakıldığında cinsel sağlık, cinselliğe ve cinsel ilişkilere olumlu ve saygılı bir yaklaşımın yanı sıra, zorlama, ayrımcılık ve şiddetten uzak, zevkli ve güvenli cinsel deneyimler yaşama olanağını gerektirir. Erkeklerin ve kadınların cinsel sağlık ve esenliğe ulaşma yeteneği, onların

cinsiyet ve cinsellik hakkında kapsamlı, kaliteli bilgilere erişim;
karşılaşabilecekleri riskler ve korunmasız cinsel aktivitenin olumsuz sonuçlarına karşı savunmasızlıkları hakkında bilgi;
cinsel sağlık hizmetlerine erişim yeteneği;
cinsel sağlığı onaylayan ve geliştiren bir ortamda yaşamak.

Cinsel sağlıkla ilgili konular geniş kapsamlıdır ve cinsel yönelimi ve cinsiyet kimliğini, cinsel ifadeyi, ilişkileri ve hazzı kapsar. Ayrıca aşağıdaki gibi olumsuz sonuçları veya koşulları da içerirler:

insan immün yetmezlik virüsü (HIV), cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) ve üreme yolu enfeksiyonları (RTI'ler) ile bunların olumsuz sonuçları (kanser ve kısırlık gibi);
istenmeyen/planlanmamış olan hamilelikler ve kürtaj
cinsel işlev bozuklukları
cinsel şiddet
zarar veren uygulamalar

Cinsel Hakları Bildirgesi

Cinsel Hakları Bildirgesi, 26.08.1999 yılında düzenlenen 14.Dünya Seksoloji Kongresi’nde Dünya Cinsel Sağlık Örgütü tarafından sunulmuş ve kabul edilmiştir.

Cinsellik her insanın kişiliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Cinselliğin tam olarak gelişimi temas, mahremiyet, duygusal ifade, zevk, şefkat, aşk gibi temel insan ihtiyaçlarının doyumuna bağlıdır. Cinsellik birey ile sosyal yapılar arasındaki etkileşim aracılığıyla oluşur. Cinselliğin tam gelişimi bireysel, kişilerarası ve toplumsal mutluluk/iyilik için temel gereklerden biridir.

Cinsel haklar özgürlüğe, onura ve her bir insanoğlunun eşitliğine dayalı evrensel insan haklarıdır. Sağlık ana insan haklarından biri olduğuna göre cinsel sağlık da temel bir insan hakkı olmalıdır. Bireylerin ve toplumların cinsel sağlıklarının gelişiminin temini için aşağıdaki cinsel haklar tanınmalı, teşvik edilmeli, saygı gösterilmeli ve toplumlar tarafından savunulmalıdır.

Cinsel sağlık bu cinsel hakların tanındığı, saygı duyulduğu ve uygulandığı ortamlarda mümkündür.

1. Eşitlik hakkı ve ayrımcılığa maruz kalmama hakkı

Irk, köken, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya farklı görüş, milli veya sosyal köken, ikamet yeri, mal edinimi, doğum, bedensel engellilik, yaş, uyruk, evlilik ve aile durumu, cinsel yönelim, cinsel kimlik ve cinsel kimliğin ifadesi, sağlık durumu, ekonomik ve sosyal konum ve diğer durumlar gibi hiçbir ayrım yapılmaksızın tüm insanlar bu bildirgede yer alan cinsel haklardan faydalanma hakkına sahiptir.

2. Kişinin yaşama, özgürlük ve güvenlik hakkı

Herkes, yaşam, özgürlük ve güvenlik hakkına sahiptir. Bu haklar cinsellikle bağlantılı olarak keyfi bir biçimde tehdit edilemez, kısıtlanamaz ya da insanlar bu haklardan mahrum edilemez. Bu haklar arasında; cinsel yönelim, karşılıklı rızayla yapılan cinsel davranışlar ve uygulamalar, cinsel kimlik ve ifade veya cinsellik ve üreme sağlığıyla ilgili hizmet sağlamak ve hizmet almak da bulunmaktadır.

3. Özerklik ve bedensel bütünlük hakkı

Herkesın, kendi vücuduyla, kendi vücut bütünlüğüyle ve cinselliğiyle ilgili konularda özgürce karar verme ve kontrol hakkı vardır. Bunlar arasında diğerlerinin haklarını gözeterek cinsel davranışların, uygulamaların, partnerlerin ve ilişkilerin seçimi de yer almaktadır. Her türlü cinsellikle ilgili test, müdahale, tedavi, ameliyat veya araştırma öncesinde özgür ve bilgilendirilmiş onay alınmasını gerektirmektedir.

4. İşkenceye ve acımasızca, insanlık dışı veya aşağılayıcı davranış ve cezalandırmalara maruz kalmama hakkı

Hiç kımseye işkence ve acımasızca, insanlık dışı ve aşağılayıcı davranışlar yapılamaz. Bunların içinde insan vücuduna ve bütünlüğüne zararlı geleneksel uygulamalar; baskıyla kısırlaştırma, zorla doğum kontrolü veya kürtaj vardır; ya da kişinin cinsiyetine, cinsel kimliğine, cinsel eğilimine, cinsel ifadesine, bedensel farklılıklarına dayanarak hıç kımseye farklı işkence biçimleri, vahşi, insanlık dışı davranış yapilamaz.

5. Her türlü şiddet ve baskıdan özgür olma hakkı

Hıç kımseye cinsellikle ilgili veya cinsel içerikli şiddet ve baskı uygulanamaz. Bu madde; tecavüz, cinsel istismar, cinsel taciz, cinsel zorbalık, cinsel sömürü ve kölelik, cinsel sömürü amaçlı insan ticareti, bekâret testi ve algılanan veya gerçekte var olan cinsel uygulamalar, cinsel yönelimler, cinsel kimlik ve cinsel tercih ve bedensel farklılıklar sebebiyle işlenen şiddet dâhil olmak üzere cinsellikle ilgili tüm şiddet ve baskıları içerir.

6. Gizlilik ve Özel Hayat Hakkı

Herkesın, cinsel yaşantısıyla, cinselliğiyle ilgili ve kendi vücudu ve onamına dayalı cinsel ilişkileri ve uygulamaları yapma konusunda, rastgele müdahale edilmeden ve özeline girilmeden, gizlilik ve özel hayat hakkı vardır. Buna cinsellikle ilgili kişisel bilgilerin açıklanmasını kontrol etme hakkı da dâhildir.

7. Haz verici, tatminkâr ve güvenli cinsel deneyim sağlanması amacıyla, cinsel sağlık dâhil olmak üzere, ulaşılabilecek en yüksek sağlık standardına sahip olma hakkı

Herkesın, haz verici, tatminkâr ve güvenli cinsel deneyimler dâhil olmak üzere, cinsellikle ilgili her türlü en üst seviyede sağlık ve refah hakkı vardır. Bu hak, kaliteli sağlık hizmetinin sağlanmasını, erişilebilirliğini ve kabul görmesini ve cinsel sağlık da dâhil olmak üzere, her türlü sağlıklılığı etkileyen koşullara sahip olunmasını ve ulaşılabilmesini gerektirir.

8. Bilimsel gelişmelerin ve bunların uygulama alanlarından yararlanma hakkı

Herkesın, bilimsel gelişmelerin sonuçlarından ve bunların uygulama alanlarından yararlanma hakkı vardır.

9. Bilgilenme ve bilgilendirilme hakkı

Herkesın, cinsellikle ilgili bilimsel olarak doğrulanmış ve kanıtlanmış ve anlaşılabilir bilimsel bilgiye ulaşabilme hakkı vardır. Bu tür bilimsel bilgiler keyfi olarak sansürlenmemeli, gizlenmemeli veya bilinçli olarak yanlış lanse edilmemelidir.

10. Eğitim ve kapsamlı cinsel eğitim hakkı

Herkesın, eğitim ve cinsellik eğitimi konusunda kapsamlı olarak bilgilendirilme hakkı vardır. Kapsamlı cinsel eğitim yaşa uygun, bilimsel olarak doğru ve kanıtlanmış, kültürle tutarlı ve insan haklarına, cinsel kimlik eşitliğine uygun ve cinselliğe ve haz dolu bir cinsel yaşantıya pozitif bir yaklaşım biçimde şekillendirilmelidir.

11. Eşitliğe ve bağımsız, tam onama dayalı evlilik ve benzeri türde ilişkilere girme, sürdürme ve bitirme hakkı

Herkesın, evliliğe, birlikteliğe, ortaklığa veya benzeri tarzdaki ilişkilere tam ve özgür rızasıyla girip, girmeme veya evlenip, evlenmemeyi seçme hakkı vardır. Tüm insanlar evlilik, birlikte yaşama, ortaklık ve benzeri tarzdaki ilişkilere girerken, sürdürürken veya bitirirken, herhangi bir ayrımcılığa ve dışlanmaya maruz kalmadan, eşit haklara sahiplerdir. Bu hak, bahsi geçen ilişkilerin biçiminden bağımsız olarak, sosyal refah ve diğer kazanımlardan eşit şekilde yararlanmaları gerektiğini de kapsar.

12. Çocuk sahibi olup olmama, kaç çocuk yapacağına ve bu doğumlar arasındaki süreye karar verme ve buna yönelik gerekli bilgi ve imkâna sahip olma hakkı

Herkesın, çocuk sahibi olup, olmama ve kaç çocuk yapacağına ve bu doğumlar arasındaki süreye karar verme hakkı vardır. Bu hakkın kullanması sağlığı ve refahı etkileyen tüm koşullara ulaşabilmeyi de gerektirir; hamilelik, doğum kontrolü, doğurganlık, gebelik sonlandırma veya kürtaj ve evlat edinmeyle ilgili sağlık ve üreme sağlığı kurumları bu kapsam içindedir.

13. Düşünce, fikir ve ifade özgürlüğü hakkı

Herkesın, cinsellikle ilgili düşünce, fikir ve ifade özgürlüğü hakkı vardır. Herkesın, diğerlerinin haklarını da gözeterek kendi cinselliğini, örneğin görüntü, iletişim ve davranış yoluyla ifade etme hakkı vardır.

14. Barışçı toplantı, iletişim ve dernek kurma özgürlüğü hakkı

Herkesın, cinsellik, cinsel sağlık ve cinsel haklarla ilgili olanlar da dâhil, barışçıl bir şekilde organizasyon yapmak, iletişim kurmak, dernekleşmek, toplantı yapmak, gösteri ve protesto yapmak ve savunma yapmak hakkı vardır.

15. Kamusal alanda ve siyasi yaşamda yer alma hakkı

Herkesın, sivil, ekonomik, sosyal, kültürel, politik ve yerel, ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeylerde insan yaşamının diğer boyutlarına olumlu katkıda bulunması olası bir çevreye, topluluğa ya da ortama aktif, özgür ve anlamlı, tutarlı bir şekilde katılma hakkı vardır. Özellikle, tüm insanların, cinsellik ve cinsel sağlık da dâhil olmak üzere, kendi refahlarını belirleyen politikaların geliştirilmesi ve uygulanmasında bizzat yer alma hakkı vardır.

16. Adalet, sağaltım ve tazmin edilme hakkı

Herkesın, cinsel haklarının ihlaline yönelik adalet, sağaltım ve tazmin edilme hakkı vardır. Bu hak; etkili, yeterli, erişilebilir ve uygun eğitimsel, yasal, yargısal ve diğer ölçütleri gerektirmektedir. Bu sağaltım ve iyileştirme; verilen zararın karşılaması, zararın ödenmesi, rehabilitasyon, kefalet ödemesi ve tekrarlanmazlığın hukuken garantilenmesi yoluyla tazminatı kapsamaktadır.

Screenshot 2024-08-27 at 15.35_edited.jp

Cinsel Terapi

Cinsel terapisi, çiftlerin birlikte veya bireylerin kendi başlarına başvurabilecekleri bir psikoterapi türüdür. Çiftler genellikle cinsel işlev bozukluğu veya cinsel ilişkilerinin bir kısmı ters gittiğinde cinsel terapisine başvururken, aynı zamanda ilişkilerin yıllarca güçlü ve şeffaf kalmasını sağlamak için bir araç olarak da kullanılabilir. Genellikle bir konuşma terapisi biçimidir, bu nedenle çiftler veya bireyler fiziksel yakınlık söz konusu olduğunda tereddütleri veya endişeleri hakkında konuşmayı bekleyebilirler.

Cinsel Terapi Türleri

Konuşma terapisi, cinsel terapisinde kullanılan birincil yöntemidir. Çiftler, genel iletişim becerileri üzerinde çalışmayı, geçmişte cinsellikle ilgili keşfettikleri hassasiyet noktalarını açıklamayı ve hatta cinsellik eğitimi hakkındaki bilgilerini genişletmeyi bekleyebilirler.

Sensate Focus /Duyusal odaklanma, bir çiftin ilişkisinin ayrıntılarına odaklanan ve ardından onlara davranışsal egzersizler yaptıran davranışsal bir seks terapisi biçimidir. Bu, çiftleri nüfuz edici seksin baskısı olmadan zevk aldıkları fiziksel etkileşimlere odaklanmaya teşvik eden ödevler içerebilir. Bu terapi türü genellikle çiftlerden kaygıya neden olabilecek herhangi bir cinsel eylemi bir süreliğine masadan kaldırmalarını ister. Amaç, çiftin yakınlığı deneyimleme biçimini geliştirmek ve önceden var olan sorunları çözerek bunun üzerine inşa etmelerine yardımcı olmaktır.

Birçok terapist bu terapi türlerini birleştirir veya farklı seanslar sırasında her ikisinin de yönleri üzerinde çalışır.

Çiftin seks ve cinsel sorun hakkındaki tutumlarını belirledikten sonra, seks terapisti çiftin dikkatini ve beklentilerini yeniden odaklamak için belirli egzersizler önerir.

Belirli hedefler şunlardan herhangi birini içerebilir:

Rahatlamayı ve dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırmayı öğrenmek
Ne istediğinizi olumlu bir şekilde iletmeyi öğrenmek
Cinsel olmayan dokunma tekniklerini öğrenmek
Cinsel uyarımı artırmak veya geliştirmek
Cinsel ilişki sırasında ağrıyı en aza indirmek

Cinsel Terapinin Yardımcı Olabileceği Durumlar

Cinsel terapi, partnerinizle cinsellik yaşamaktan sizi alıkoyan zihinsel veya duygusal engelleri aşmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca çiftlerin veya bireylerin cinsel ilişkiden zevk almalarını veya cinsel ilişkiye girmelerini engelleyen fiziksel ve duygusal endişeleri belirlemelerine yardımcı olabilir.

Bahsedildiği gibi, bu çiftlere arzu uyuşmazlıklarında yardımcı olmayı içerebilir, ancak cinsel işlev bozukluğuna da yardımcı olabilir. İşlev bozuklukları arasında cinsel birleşme sırasında ağrı, erken boşalma, erektil disfonksiyon, uyarılma bozuklukları veya arzu bozuklukları yer alabilir. Arzu ve uyarılma bozuklukları genellikle terapistle konuşulması faydalı olabilecek altta yatan psikolojik kaygılarla bağlantılıdır.

Birçok ilaç şirketi erkeklerin cinsel işlev bozukluklarıyla başa çıkmalarına yardımcı olmak için seçenekler sunarken, çalışmalar bu işlev bozukluklarının temel nedenlerinin çoğunun madde bağımlılığı veya depresyon ve anksiyete gibi psikososyal davranışlardan kaynaklandığını göstermiştir. Cinsel terapi, çiftlerin veya bireylerin cinsel yaşamlarını etkileyebilecek altta yatan davranışları belirlemelerine yardımcı olabilir.

Cinsel Terapinin Faydaları

Cinsel terapi bir dizi ilişki sorununa yardımcı olabilir, ancak tedavi görenlerin genel zihinsel görünümünü de olumlu etkileyebilir. Cinsel terapinin bazı faydalar şunlardır:

Çift arasındaki duygusal yakınlığı iyileştirebilir, bu da daha iyi bir tatmin ve mutluluk hissine yol açabilir.
Haftada en az bir kez seks yapmanın genel ilişki memnuniyetini iyileştirdiği gösterilmiştir.
Çiftlerin özellikle yakınlık ve memnuniyet söz konusu olduğunda daha iyi iletişim kurmalarına yardımcı olabilir.

Peki Cinsel Terapiste Neden Gitmeliyim?

Cinsel aktivite (cinsel ilişki, dış cinsel ilişki ve mastürbasyon dahil) duygusal, zihinsel ve fiziksel bileşenleri içeren karmaşık bir deneyimdir. Eğer cinsellik yaşamak istiyor ve arzuluyorsanız, cinsel işlev yaşam kalitenize önemli bir katkıda bulunur. Fiziksel ve zihinsel refah ilişki memnuniyeti ile ilişkilidir.

Sağlık hizmeti sağlayıcıları ve seks eğitmenleri cinsel aktiviteyi cinsel tepki döngüsü olarak bilinen dört aşamaya ayırır

Arzu (libido)
Uyarılma (heyecan)
Orgazm
Çözüm

Cinsel sorunlar bu döngünün herhangi bir noktasında ortaya çıkabilir. Her aşamada zihinsel ve fiziksel olarak nasıl tepki verdiğinizi bilmek, cinsel deneyiminizi iyileştirebilir ve cinsel işlev bozukluğunun nedenlerini belirlemenize yardımcı olabilir.

Bir seks terapisti, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli cinsel işlev bozukluklarının zihinsel ve duygusal yönleriyle ilgili yardımcı olabilir

Arzu eksikliği.
Uyarılma eksikliği.
Orgazm olma zorluğu (anorgazmi).
Vajinismus gibi cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni).
Sertleşmeyi sağlama veya sürdürme zorluğu (erektil disfonksiyon).
Erken boşalma, gecikmiş boşalma veya diğer boşalmalar.

Cinsel terapistleri ayrıca şu gibi zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olabilir:

Cinsel eğitim ve yanlış eğitimi düzeltme.
Cinsel travma.
Cinsellikle ilgili kaygı, korku veya utanç duyguları.
Cinsel kimlik ve/veya cinsel yönelimle ilgili sorunlar.
Cinselliğe ilişkin kültürel, dini ve toplumsal görüşlerle ilgili sorunlar.
Siz ve partneriniz(ler)iniz arasındaki cinsellik ve yakınlık hakkında iletişimi iyileştirme.
Partnerler arasında uyumsuz cinsel istek.
Cinsel zorluklardan kaynaklanan ilişki sorunları.
Kötü vücut imajı ve bunun cinsellikle ilişkisi.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla (CYBE) başa çıkma ve yaşama.
Hiperseksüel bozukluk (seks bağımlılığı).
Pornografi bağımlılığı.

Cinsel Terapi Oturumunda Neler Olur?

Seanslar sırasında siz ve seks terapistiniz, cinsel hayatınıza müdahale eden düşünce ve davranışları belirlemek ve değiştirmek için birlikte çalışacaksınız. Terapistinizi tek başınıza veya romantik veya cinsel partnerinizle birlikte görebilirsiniz.

Terapistiniz size şunlarla ilgili sorular sorabilir:

Sağlığınız ve cinsel geçmişiniz.
Cinsel eğitim.
Cinsellikle ilgili inançlarınız.
Belirli cinsel endişeleriniz.

Cinsellik hakkında konuşmak garip veya rahatsız edici olabilir. Cinsel terapistler bunu bilir ve kendinizi rahat hissetmeniz için ellerinden geleni yaparlar. Konuşma, psikoterapinin ana kısmı olduğundan, terapiye aktif olarak katılmanız gerekir. Sizinle terapistiniz arasındaki güven ve ilişki, birlikte etkili bir şekilde çalışmak ve terapiden faydalanmak için olmazsa olmazdır.

Cinsel terapisti size ödev verebilir - bunlar evinizin mahremiyetinde yaptığınız aktiviteler ve egzersizler. Bu, rol yapma gibi deneyler veya güven ve yakınlık kurma egzersizleri içerebilir - ister kendinizle ister partnerinizle. Cinsel terapi seanslarında sizinle terapistiniz arasında herhangi bir fiziksel temas veya cinsel aktivite içermediğini bilmek önemlidir. Terapinin herhangi bir yönüyle ilgili rahatsızlık hissederseniz veya terapötik ilişki sınırı aşılır ise, bunu terapistinize söylemeli, onlarla görüşmeyi bırakıp ilgili mercilere şikayette bulunmalısınız.