Kronik Hastlıkla Baş Etme

Kronik Hastalık Nedir?

Bir hastalığın kronik olarak kabul edilebilmesi için en az 3 ay ya da daha uzun bir sure devam ediyor olması gerekmektedir. Bu hastalıklar zamanla kötüleşebiliyor. İyileşme söz konusu olmasa da kontrol altına alınabiliyor. Bu süreçte devam eden tıbbi müdahale gerekebilir ve tuvalete gitmek ya da giyinmek gibi günlük rutin işlerinizi yapmakta zorlanabilirsiniz. Bu gibi durumlar sizi zorladığı gibi aile bireylerinizi de etkileyebilir. Kronik hastalıklar genellikle yetişkin ve ileri yaştaki bireylerde görülür ancak daha genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.  Toplum arasında en sık görülen kronik hastalıklar arasında kanser, koroner kalp hastalıkları, damar hastalıkları, tansiyon sorunları, solunum yolu hastalıkları, koah, inme, obezite, diyabet ve eklem romatizması gibi hastalıklar bulunuyor. 

 

Kronik Hastalıkla Baş Etmek Neden Zor?

Uzun süre devam eden akut bir hastalığınız varsa, örneğin bronşit ya da gribal bir enfeksiyon, kısa bir süre içerisinde (10-15 gün) iyileşeceğinizi biliyorsunuz ancak kronik hastalıklar için bu geçerli değildir. Kronik hastalık hiç bir zaman iyileşmeyebilir ve hayatınızı bir çok açıdan olumsuz etkileyebilir.

​

Kronik Hastalıkların Bazı Etkileri Nelerdir?

Kronik hastalıkların hastalık bazlı belirtileri bulunuyor ancak bunlara ek olarak gözle görülmeyen fakat hissedilen ağrı, yorgunluk ve duygu durum bozuklukları da eklenebilir. Ağrı ve yorgunluk gününüzün büyük bir kısmında yer alabilir. Hastalığınızla birlikte yapmanız gerekenler ve kendinize bakmanız da gerekecek örneğin ilaçlarınızı kullanmak ya da spor yapmak. Bu gibi durumları yakından takip etmek de sizde ek bir stres yaratabilir.

​

Hastalığınızın sonucunda fiziksel değişimler söz konusu olabilir ve bu da dış görünüşünüzü de değiştirebilir, olumlu bir benlik algısını olumsuz yapabilir. Kendinizi iyi hissetmediğinizde arkadaşlarınızdan ve sosyal aktivitelerinizden kendinizi soyutlayabilir, uzaklaştırabilirisniz. Kronik hastalığı olan kişilerde depresyon ve kaygı gibi duygu durum bozuklukları sık görülebilir ama tedavisi mümkün.  

 

Kronik hastalığınız çalışma becerinizi de etkileyebilir.  Örneğin sabahları kasılmış bir bedenle uyandıysanız, ya da hareket kısıtlamanız varsa ya da başka bir fiziksel sınırlılığınız varsa, o zaman bu belirtilerle baş edebilmek için çalışma şeklinizi değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Eğer ki evden çalışıyorsanız, yaptıklarınızı yapabilmek için daha fazla zamana ihtiyacınız olabilir. Eşinizden, akrabanızdan, ya da evde bakım veren sağlık görevlisinden destek isteyebilirsiniz. Yaşamınız değiştikçe bazen kontrol kaybı, kaygı ve gelecekle ilgili belirsizlik hissedebilirsiniz. 

​

Kronik Hastalığımla Baş Etmek için Ne Zaman Destek Almalıyım?

Aşağıda belirtilen listedeki durumlardan bir ya da fazlasınız yaşıyorsanız, o zaman destek almayı düşünebilirsiniz.

​

• Gelecekle ilgili kaygı 

• Hastalığın belirsizliği nedeniyle kaygı 

• Engel/Özel gereksinime ihtiyaç duyma

• Finansal problemler

• İlişkilerde öfke ve zorluk 

• Kaygı, gerginlik, hüzün 

• Bir zamanlar keyif aldığınız şeylere karşı ilgi kaybı

• Düzensiz/Bölünen uyku 

• Yorgunluk

• Bedensel ağrılar, baş ağrıları dahil 

• Bilişsel sıkıntılar 

​

Kronik bir Hastalığım Varsa, Hayatımı Daha da Nasıl İyileştirebilirim?

Burada, atılabilecek en önemli adım yardım almaktır, özellikle baş edemediğinizi hissettiğinizde. Erken harekete geçmek kronik hastalığınızla ilgili olarak daha iyi bir anlayışa sahip olmanızı sağlar ve baş etmenize yardımcı olacaktır. Stresle baş etmeyi öğrenmek yaşamınızda olumlu bir fiziksel, duygusal ve spiritüel bakış açısı geliştirmenize yardımcı olacaktır. Örneğin, alanından uzman bir ruh sağlığı profesyonelinden destek istediğinizde birlikte bireysel ihtiyaçlarınız doğrultusunda bir tedavi planı oluşturabilir, kaybettiğinizi hissettiğiniz kontrolünüz geri kazanabilir ve yaşam kalitenizi arttırabilirsiniz. Ancak kendi başınıza da yapabileceğiniz şeyler şöyle sıralanabilir

​

• Sağlıklı beslenmek

• Mümkün olduğu kadar fiziksel aktive/egzersiz yapmak

• Alkol ve madde kullanımı gibi olumsuz baş etme becerilerinden uzak durmak

• Meditasyon gibi stresle baş etmek için kullanılan aktiviteleri keşfetmek.

• Yapmayı istemediğiniz ya da yapmak zorunda olmadığınız şeyleri bırakıp yapmamak

• İhtiyaç duyulduğunda yardım istemekten çekinmemek

• Aile ve dostlarla bağınızı kopartmamak.

 

Kronik Hastalıkla Baş Etmek için Ne Gibi Yardım Seçenekleri Var?

Kronik hastalık nedeniyle yaşadığınız stres için destek grupları, bireysel danışmanlık, çift terapisi ve aile terapisi gibi destekler mevcuttur.

​

• Destek grupları aslında deneyim paylaşımı bakımından oldukça faydalıdır. Aynı hastalığı yaşayan başka insanların kullanmış oldukları baş etme becerilerini öğrenebileceğiniz bir ortam sağlamaktadır. Burada kendi yöntemlerinizi ve deneyimlerinizi de paylaşmayı isteyebilirsiniz. Bu şekilde bu süreçte tek başınıza olmadığınızı görme fırsatınız olacaktır.

• Bazı durumlarda insanlar grup içinde paylaşım yapmaktansa bireysel danışmanlık hizmetinin verildiği bir ortamda paylaşım yapmaktan daha rahat hissedebilirler. Bireysel danışmanlık aldığınız zaman terapistle birebir çalışarak hastalığınızla ile ilgili hassas ve özel duygularınızı paylaşabilir, hastalığınızın yaşantınızla ilişkileriniz üzerindeki etkilerini konuşabilirsiniz.

• Kronik bir hastalık genellikle aile ünitesini etkiler. Bu durumda Çift, Evlilik ve Aile Terapisi alanında deneyimli bir aile terapisti bulmak son derece önemlidir.

 ​